به نقل از «فرارو»

چرا ساختمان‌های «خلازیر» فرو ریخت؟

تاریخ انتشار: ۱۷ مرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۴۰۶۷۴۸

وجه اشتراک حادثه ساختمانی روز یکشنبه در جنوب پایتخت با «متروپل» آبادان شناسایی شد. بررسی ریشه حادثه ریزش دومینویی تخریب ساختمان‌‌‌های واقع در شهرک احمدیه منطقه خلازیر تهران که روز یکشنبه رخ داد نشان می‌دهد نقص و خطای محتوایی در قوانین مرتبط با مسوولیت شهرداری‌‌‌ها در ساخت‌وساز و نیز سوءاستفاده شهرداری‌‌‌ها از این ضعف قانونی به عامل اصلی سر بر‌آوردن ساختمان‌‌‌های بدون جواز و حادثه‌‌‌آفرینی آنها به دلیل ناپایداری و فقدان ایمنی منجر شده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

به گزارش «دنیای‌اقتصاد»، پایتخت‌‌‌نشین‌‌‌ها تاکنون تاوان تراکم‌‌‌فروشی خارج از ضوابط و ظرفیت طرح تفصیلی شهر تهران در قالب تغییر کاربری اراضی ارزشمند، ساخت‌وساز در باغ‌‌‌ها و زمین‌‌‌های مشجر و نیز احداث ساختمان‌‌‌هایی مرتفع‌‌‌تر از مجوزهای پیش‌بینی‌شده در طرح‌‌‌های بالادست شهرسازی را به شکل آلودگی هوا، ترافیک، کاهش کیفیت زندگی و آسایش و آرامش پرداخت می‌‌‌کردند. اما اکنون صورت دیگری از تاوان دادن شهروندان تهرانی بابت رویه‌‌‌های غلط اما رایج صدور مجوزهای ساخت‌وساز به صورت جان باختن در حوادث ساختمانی بروز و ظهور پیدا کرده است. روز یکشنبه در حالی که با حضور عوامل شهرداری تهران، نیروی انتظامی و دیگر نهادهای مرتبط تخریب یک ساخت‌وساز مسکونی نیمه‌‌‌کاره و بدون پروانه ساختمانی در جریان بود، پنج ساختمان مجاور نیز دچار ریزش شدند.این حادثه پنج فوتی و ۱۱ مصدوم، به جای گذاشت.

در میان فوتی‌‌‌ها نیز دو تن از عوامل نیروی انتظامی که با هدف پشتیبانی از اجرای حکم قضایی تخریب این ساختمان‌‌‌های غیرمجاز در محل حاضر شده بودند، وجود دارد. اما چه ارتباطی میان این حادثه که مربوط به یک ساخت‌وساز به اصطلاح غیرمجاز و به تعبیر دقیق‌‌‌تر - آن‌‌‌گونه که «دنیای‌اقتصاد» از شهرداری تهران استعلام کرده است - «فاقد پروانه ساختمانی» است با تراکم‌‌‌فروشی‌‌‌های فراتر از ضوابط طرح تفصیلی در دیگر نقاط شهر وجود دارد؟ پاسخ به این پرسش به وجه اشتراک این رخداد با حادثه فروریزش ساختمان متروپل در آبادان که دوم خرداد ۱۴۰۱ رخ داد، ارتباط دارد. مقصود از این وجه اشتراک «نداشتن جواز و پروانه ساختمانی معتبر» است که مدیریت شهری باید پیش از آغاز هر نوع ساخت‌وسازی در محدوده شهر آن را صادر کند؛ اما هم متروپل و هم ساخت‌وسازهای اخیر فاقد پروانه بوده و در نتیجه جان عده‌‌‌ای از شهروندان، پایمال غفلت از پا گرفتن ساخت‌وسازهای بی‌‌‌ریشه در شهر شد. در جریان حادثه متروپل وجود یک اشکال و خطای محتوایی در قوانین مرتبط با مسوولیت شهرداری‌‌‌ها در ساخت‌وساز از سوی «دنیای‌اقتصاد» شناسایی و گوشزد شد که اگر در فاصله زمانی حدود ۱۴ ماهه میان این دو رخداد مورد توجه قرار می‌‌‌گرفت، می‌توانست مانع از تکرار حادثه متروپل این بار در گوشه‌‌‌ای از پایتخت شود. این ضعف قانونی در ماده ۱۰۰ قانون شهرداری‌‌‌ها وجود دارد؛ ماده‌‌‌ای که در آن وظایف کلی در قبال صدور مجوز و نظارت بر ساخت‌وساز را مشخص می‌کند. بر اساس این ماده قانونی «مالکان اراضی و املاک واقع در محدوده شهر یا حریم آن، باید قبل از هر اقدام عمرانی یا تفکیک اراضی و شروع ساختمان از شهرداری پروانه بگیرند.» اما در ادامه این قانون برخلاف وظیفه‌‌‌ای که برای مالکان تعریف شده، نسبت به مسوولیت شهرداری‌‌‌ها در برخورد با تخلف نداشتن پروانه ساختمانی سهل‌‌‌انگاری شده است؛ به این ترتیب که طبق قانون مذکور «شهرداری «می‌تواند» از عملیات ساختمانی ساختمان‌‌‌‌‌‌های بدون پروانه یا مخالف مفاد پروانه به وسیله ماموران خود اعم از اینکه ساختمان در زمین محصور یا غیرمحصور واقع باشد، جلوگیری کند.» این محتوا نشان می‌دهد حتی در مورد ساختمان‌‌‌‌‌‌های فاقد پروانه، شهرداری اختیار دارد که از ادامه ساخت‌‌‌وساز جلوگیری کند یا نکند! و این خود نشان‌‌‌‌‌‌دهنده ضعف شدید مفاد این ماده قانونی است که حتی جلوگیری از ساخت بنای بدون پروانه را به «اختیار» شهرداری گذاشته است.

«دنیای‌اقتصاد» در گزارشی با عنوان «جعبه سیاه سقوط متروپل» که سوم خرداد ۱۴۰۱ منتشر کرد، تاکید کرده بود مادامی که این قانون به طور موثر اصلاح نشود، جلوگیری از ساخت‌‌‌وسازهای مشکل‌‌‌‌‌‌دار فاقد ضمانت اجرای قانونی است و مفاد قانون فعلی بازدارندگی لازم برای جلوگیری از ساخت‌وساز غیرمجاز را ندارد. مساله مهم دیگر این است که ضعف قانونی می‌تواند زمینه‌‌‌ساز سوءاستفاده احتمالی شهرداری‌‌‌ها و عوامل موظف به شناسایی و برخورد با تخلفات ساختمانی حین عملیات ساخت‌وساز در سطح شهر شود. نتیجه هر نوع اهمال در برخورد با رشد قارچ‌‌‌گونه ساختمان‌‌‌های غیرمجاز در برخی پهنه‌‌‌های شهر از جمله منطقه خلازیر واقع در منطقه ۱۹ تهران، حادثه‌‌‌آفرینی و جان باختن شهروندان در حوادث این‌‌‌چنینی است که ممکن است ناشی از تبعات عملیات تخریب باشد یا حتی اگر تخریبی در میان نباشد نیز، ناپایداری و فقدان ایمنی دیر یا زود، حین اجرا یا پس از تکمیل ساختمان، سرانجام حادثه‌‌‌ای به دنبال خواهد داشت. افزون بر این یک نقص قانونی دیگر درباره تکالیف شهرداری‌‌‌ها در حوزه ساخت‌وساز وجود دارد که مربوط به ساختار و وظایف کمیسیون ماده ۵ است. ماده ۵ قانون شورای عالی شهرسازی و معماری مجوز تشکیل یک کمیسیون در شهرها را داده است تا هر کجا قرار است جوازی خارج ازچارچوب ضوابط و خطوط قرمز تعیین‌شده در طرح‌‌‌های جامع و تفصیلی صادر شود، این کمیسیون درباره آن تصمیم‌گیری کند و به اصطلاح ضوابط را در موارد خاص اصلاح کند یا تغییر دهد.

از طرفی در تهران به عنوان تنها شهر استثنا، رئیس کمیسیون ماده ۵ به جای استاندار، شهردار تهران تعیین شده است و رای او دارای نفوذ زیادی است، طوری که اغلب سایر اعضای کمیسیون ماده ۵ با آن همسو می‌‌‌شوند. این در حالی است که اصل حضور شهردار تهران در مسند ریاست کمیسیونی که مجوزهای ساختمانی فراتر از طرح تفصیلی صادر می‌کند، موجب شکل‌‌‌گیری تعارض منافع شده است؛ به این معنا که شهردار تهران از یک‌‌‌سو ناگزیر است درآمدهای مصوب در بودجه شهر را محقق کند و در دسترس‌‌‌ترین راه کسب درآمد نیز از محل ساخت‌وساز حاصل می‌شود؛ از سوی دیگر شهردار وظیفه دارد نسبت به اجرای مفاد طرح تفصیلی مراقبت و با اقدامات فراقانونی مقابله کند.

این موضوع موجب شکل‌‌‌گیری یک رفتار دوگانه و سلیقه‌‌‌ای با پروانه‌‌‌های ساختمانی از سوی شهرداری شده است؛ به این ترتیب که در نقطه‌‌‌ای از شهر به سادگی امکان دریافت جواز فراقانونی حتی با وجود اشباع محله از ساخت‌وساز، به واسطه آرای کمیسیون ماده ۵ فراهم می‌شود و این موضوع مالکان زمین‌‌‌هایی را که به هر دلیل ساخت‌وساز در آنها مجاز نبوده یا با ارتفاع محدود میسر است، نسبت به دریافت مجوزهای فراقانونی از طریق کمیسیون مذکور حریص می‌کند. فرجام نگاه سلیقه‌‌‌ای به جایی مثل «شهرک غرب» در شمال تهران با جایی مثل «شهرک احمدیه» در جنوب شهر از نظر صدور مجوزهای ساختمانی در نهایت به شیوع ساخت‌وساز غیرمجاز در بخش‌‌‌هایی از جنوب شهر انجامیده است و در نهایت این ساخت‌وسازهای همچون استخوان در گلوی شهر، یک جا حادثه تلخ و غیر‌قابل جبران جانی می‌‌‌آفریند.

خلازیر یک بافت روستایی در اطراف تهران بوده که از سال ۹۱ همزمان با ابلاغ طرح تفصیلی جدید به پایتخت ملحق شد. مهدی چمران، رئیس شورای شهر تهران نیز در نشست خبری روز گذشته خود توضیح داد که در مورد ساخت‌وسازهای مجاز این منطقه برابر ضوابط طرح تفصیلی امکان ساخت سه طبقه بنا وجود داشته که کمیسیون ماده ۵ با هدف اینکه ساخت‌وساز صرفه اقتصادی داشته باشد، آن را به چهار طبقه افزایش داده است. اما ساختمان‌‌‌هایی که قرار بوده تخریب شود، چند طبقه بیشتر از حداکثر جواز قابل صدور در این منطقه ارتفاع داشته است. بنابراین صرف‌‌‌نظر از اینکه اصل این ساخت‌وسازها فاقد پروانه بوده، رفتار سلیقه‌‌‌ای با پروانه ساختمانی در شمال و جنوب شهر به واسطه تصمیمات کمیسیون ماده ۵ مشهود است؛ کمااینکه در کمیسیون ماده ۵ راه برای دریافت جواز اضافه تراکم به مراتب هموارتر از جنوب شهر بوده و همین موضوع موجب می‌شود ساکنان مناطق محروم پایتخت خود را محق بدانند که تخلف ساختمانی مرتکب شوند و بعد به طریقی بتوانند آن را قانونی کنند. از طرفی بسیاری از شهروندان ساکن شمال شهر تهران روزانه وانت‌‌‌های شرکت شهربان را مشاهده می‌کنند که با توجه به ارزش ریالی بالای تخلفات ساختمانی در این مناطق، به محض اینکه خلاف ضوابط جواز، آجری روی آجر قرار می‌گیرد، در محل کارگاه حاضر شده و بعضا آن را پلمب می‌کنند. اما جای خالی این سرکشی‌‌‌های میدانی در مناطق جنوبی مستعد ساخت‌وساز غیرمجاز مثل همین شهرک احمدیه کاملا محسوس است.

شهرداری می‌تواند به منظور کاهش هزینه‌‌‌های سنگین عملیات تخریب ساختمانی، از ابتدا با عملکرد فعالانه و مسوولانه مانع از این قبیل ساخت‌وسازها شود؛ هرچند به گفته چمران، پشت این قبیل ساخت‌وسازها مافیا وجود دارد که بعضا با اسلحه گرم و کفن‌‌‌پوش در صحنه حاضر می‌‌‌شوند و مقابله با آنها کار ساده‌‌‌ای نیست؛ اما آیا این توجیه می‌تواند شهروندان را قانع کند که به طور مثال با یک باند مواد مخدر مقابله نشود؟ حتما نه. شهروندان انتظار دارند شهرداری تهران با هر ابزاری که در اختیار دارد و با کمک هر نهادی که لازم است قبل از وقوع این قبیل حوادث از ساخت‌وسازهای فاقد پروانه جلوگیری کند؛ ضمن اینکه تن دادن به ریل طرح تفصیلی می‌تواند ذهنیت‌‌‌هایی را که درباره رفتار دوگانه نسبت به مجوزهای ساختمانی وجود دارد، اصلاح کند. تنها در این صورت است که می‌توان امیدوار بود متروپل‌‌‌ها دیگر تکرار نشوند.

منبع: فرارو

کلیدواژه: خلازیر ساختمان های خلازیر تهران قیمت طلا و ارز قیمت موبایل پروانه ساختمانی کمیسیون ماده ۵ مجوزهای ساخت دنیای اقتصاد ساخت وسازهای فاقد پروانه طرح تفصیلی ساخت وساز جنوب شهر

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۴۰۶۷۴۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

آخرین وضعیت ساخت دو بزرگراه بروجردی و یادگار امام در تهران | میدان جی موقت بسته می شود

به گزارش همشهری آنلاین، هادی حق بین در دویست و سی و دومین جلسه شورای اسلامی شهر تهران با اشاره به اجرای پروژه بزرگراه یادگار امام در تهران، اظهار کرد: این طرح اثر فوق العاده ای بر ترافیک مناطق جنوبی و جنوب غربی پایتخت خواهد داشت. این طرح سخت و پیچیده و طاقت فرسا از ۱۰ سال پیش کلید خورد اما متوقف شد. امیدواریم پس از ۱۰سال مردم حلاوت اجرای این طرح را بچشند.

او افزود: انرژی فوق العاده ای برای رفع معارضین و اجرای پروژه به کار گرفته شده است. این پروژه در بخش پادگان جی و اراضی مربوط به آموزش و پرورش رفع معارض شده و در اختیار ما قرار گرفته و توافقات نهایی با وزارت دفاع و ارتش انجام شده و ۷۰درصد اراضی به لحاظ امنیت اجرا در اختیار شهرداری قرار گرفته است.

۷هکتار فضای سبز

حق بین با بیان اینکه طرح های ترافیکی برای میدان جی پیش بینی شده است، یادآور شد: قرار بر این است انسداد میدان جی در شورای تأمین مطرح شود و امیدواریم هفته آینده مجوز انسداد مسیر صادر شود؛ هرچند مشکلاتی برای تردد شهروندان ایجاد خواهد شد اما درخواست داریم همکاری لازم صورت بگیرد و ما نیز سعی خواهیم کرد در سه شیفت، این بخش از پروژه را پیش ببریم. وی ادامه داد: ۴۰درصد از پروژه بزرگراه یادگار امام در میدان جی قرار گرفته و شاید ناچار شویم پس از تصویب در کمیسیون برخی درختان را جابجا کنیم و پس از جابجایی این درختان و اجرای طرح، فضای سبز ۷هکتاری در میدان جی و میدان فتح ایجاد خواهد شد. هرکسی با هواپیما وارد شهر شود تقاطعی فوق العاده را در این مسیر مشاهده خواهد کرد.

حق بین با بیان اینکه این پروژه در میدان فتح سه سطحی است، یادآور شد: یک تونل ۳۵۰متری در پروژه پیش بینی شده است. برای اینکه بتوانیم از معارضین عبور کنیم سعی خواهیم کرد شرایط را با تأسیسات موجود منطبق کنیم. یکی از پایه های تقاطع با تأسیسات مواجه شد که بارها طرح را مورد بررسی قرار دادیم تا مشکلی ایجاد نشود. وی با اشاره به حمایت جدی از این پروژه برای تأمین منابع، گفت: ۲۱هزار آرماتور،تعداد دو هزار و ۵۰۰ شمع در قالب ۷۵کیلومتر شمع گذاری در طول اجرای پروژه مورد استفاده قرار خواهد گرفت. تکنیک ساخت در دو دهانه پیش تنیده است و به همین جهت زمان بیشتری برای اجرا نیاز دارد.

رفع مشکل ترافیکی میدان فتح

معاون فنی و عمرانی شهرداری تهران تأکید کرد: پیش بینی ما این است که بخشی از این پروژه که ترافیک قابل توجهی از میدان فتح را برطرف می کند، در ۶ماه آینده تکمیل کنیم و به بهره برداری برسانیم. بنابراین پروژه به یکباره افتتاح نمی‌شود و به تدریج مورد بهره برداری قرار خواهد گرفت. اگر شورای تأمین به انسداد میدان جی کمک نکند، کار ابتر خواهد شد و امیدواریم با مجوز شورای تأمین و همکاری پلیس و اطلاع رسانی به شهروندان، پروژه اجرایی شود.

او اضافه کرد: در فاز دوم بزرگراه شهید بروجردی عملیات اجرایی در حال انجام است؛ هرچند پیشرفت پروژه به دلیل وجود چند معارض بالا نیست اما مبالغ برای رفع معارض در اختیار منطقه قرار گرفته و پس از رفع معارضین، طرح پیش خواهد رفت. به یک ماه جهت رفع معارض و دو تا سه ماه رفع مشکلات تأسیسات نیاز داریم و پس از آن عملیات عمرانی اجرا خواهد شد و در نهایت تا پایان امسال به نتیجه خواهد رسید.

حق بین با بیان اینکه پیمانکار بزرگراه یادگار امام(ره) قرارگاه خاتم است و با وسواس و دغدغه خاصی پیش می رود، اظهار کرد: پروژه تقاطع شادمهر مورد تقاضای ساکنان آن محدوده است و ورود به آن با سختی هایی روبه رو است. معاون فنی و عمرانی شهرداری تهران با تأکید بر اینکه موضع ما کاملاً روشن است، یادآور شد: فعالیت های گسترده معاونت فنی و عمران نشان می دهد که اقدامات برای توسعه زیرساخت هاست و بخشی از کارها نیز کمک به سایر بخش ها برای تسهیل در روند مناقصات است.

معاون شهردار تهران اضافه کرد: بخشی از پروژه ها مربوط به دوره قبل است که شروع شده و معطل مانده بود. ما کمک کردیم پروژه ها به سرانجام برسد. فعلا برنامه ای برای ساخت مجموعه های جدید نداریم. ساخت پارکینگ ها انجام می شود. از جمله پروژه امیرکبیر که در سال قبل افتتاح شد. پروژه مینابی در منطقه ۱۵ نیز به زودی افتتاح خواهد شد که در حوزه حمل و نقل است اما ما به اجرای این طرح ها کمک کردیم.

گشایش مسیر جدید در جنوب غرب شهر

معاون فنی و عمرانی شهرداری تهران با اعلام اینکه به زودی نصب بنرها و اطلاع رسانی جدید در قالب تلویزیون های شهری در سطح شهر برای معرفی طرح ها انجام خواهد شد، تصریح کرد: ظرف دو هفته آینده مسیر جدیدی از تقاطع بزرگراه شهید نواب- تندگویان گشایش خواهد یافت؛ کمااینکه پیش از این نیز مسیر دیگری از تقاطع بدون هیچ تشریفاتی در دسترس قرار گرفت.

او با اشاره به رفع معارضین بزرگراه شهید بروجردی و تأخیر در رفع آن به دلیل مشکلات مالی، گفت: یکی از پلاک های موجود ۲۴ ورثه دارد که برای ما مشکل ایجاد کرد. در این زمینه معاون مالی و اقتصاد شهری شهرداری حمایت قابل توجهی داشته و اگر این حمایت نبود، بخش قابل توجهی از توفیقات حاصل نمی شد.

آرماتورها را دزدیده بودند

معاون فنی و عمرانی شهرداری با بیان اینکه آرماتورهای پل هایی که روی آنها خاک ریخته بودند به سرقت رفته است، یادآور شد: تعدادی از شمع ها نیز معدوم شده بود و گفته بودند که قرار نیست طرح ها اجرا شود. پروژه ای که زیر خاک بود امروز به یکی از پروژه های بزرگ شهری تبدیل شده است.

او اضافه کرد: توزیع آسفالت حاصل تلاش ساعت ها کار همه همکاران ماست و کارگران این بخش اقدامی بسیار فرسایشی انجام دادند. این کار همچنان استمرار دارد و به پایان نرسیده است. در راستای توزیع آسفالت ۳۲ کمیته برگزار و مسائل دنبال شد. تذکری پیش از این توسط خانم سلیمانی در مورد کیفیت آسفالت مطرح شده بود که باید بگوییم که آسفالت پنج هزار و ۷۰۰ نقطه عملیاتی و ۹۰هزار نقطه لکه گیری شد. از یک میلیون و ۵۷۰ هزار تن، میزان زیادی لکه گیری صورت گرفت. ممکن است به دلیل شرایط محیطی امکان توزیع مکانیزه وجود نداشته باشد. حق بین با بیان اینکه ۳۰هزار تن برای آسفالت مدارس تحویل داده شد، گفت: محوطه ۲۶۰ مدرسه در سال گذشته آسفالت شده است.

کد خبر 848348 برچسب‌ها طرح‌های عمرانی شهردارى تهران بزرگراه